Przestał zwracać uwagę na opinie dawnych przyjaciół pozytywistów, którzy krytycznie odnosili się do samej koncepcji wskrzeszenia na kartach powieści sławy I Rzeczypospolitej. Po przeczytaniu Ogniem i mieczem Bolesław Prus skrytykował postać Skrzetuskiego jako mało wyrazistą. Z kolei Eliza Orzeszkowa zjadliwie pisała w listach o
W Epilogu: 1651 r. zwycięska bitwa pod Beresteczkiem zakończona ucieczka chana. Bohun obrany na miejsce Chmielnickiego, wodzem kozackim, umiera w odbudowanych Rozłogach. Obraz wojny kozackiej ukazany w powieści wynika z: — poglądów Sienkiewicza na dzieje XVII w., — świadomie przyjętej idei utworu. Sienkiewicz pragnął przede wszystkim: — przywrócić pamięci pokolenia dni wielkości i chwały jego ojczyzny, zdolnej wydźwignąć się z otchłani klęsk mocą swego oręża (krótkotrwały tryumf wojsk koronnych pod Zbarażem i Beresteczkiem potraktowany jako generalny tryumf słusznej sprawy nad złem), — opisując bunt na Ukrainie daje swoiste ostrzeżenie przed nieszczęściem, jakie groziło i grozić może ojczyźnie, gdy porachunki społeczne wezmą górę nad zasadą narodową, nad dobrem Rzeczypospolitej jako całości. Jeremi Wiśniowiecki: zwany Jaremą, książę, jeden z największych magnatów na Ukrainie i jeden z okrutnych królewiąt, ciemiężyciel i wyzyskiwacz, uosobienie magnackiej pychy, prywaty, despotyzmu i warcholstwa. W powieści ukazany jako ideał rycerza, wodza i polityka: — szlachetny, — zdolny, "orli umysł" — śmiały, — silny, — niezwyciężony, — znakomity wojownik, bohater bez skazy, uwielbiany przez żołnierzy, — ojcowski wobec poddanych, — postrach dla rebeliantów, — doświadczony polityk, godny korony (jego syn, Michał Korybut, obrany władcą), — wszystkie jego bitwy są wygrane. Postać nieomal baśniowa. Bohdan Chmielnicki: narodowy bohater Ukrainy, w powieści ukazany niezgodnie z prawdą historyczną w sposób bardzo negatywny: — morderca, — barbarzyńca, — egoista, — dumny despota, — chytry, podstępny polityk, — zdrajca sprzymierzający się z wrogiem dla osobistych korzyści. Wątek romansowy Uczucie Jana Skrzetuskiego i Heleny Kurcewiczównej ukazane zostało: — w sposób tradycyjny, prosty — jako romans sensacyjny (miłość z przeszkodami, zakłócona obecnością i działalnością rywala oraz urozmaicona licznymi przygodami); W wątku występują następujące elementy: — spotkanie dwojga bohaterów, którym od samego początku pomyślny układ uniemożliwiają działania rywala, Bohuna, — rozłączenie pary zakochanych wynikające z obowiązków wobec ojczyzny Skrzetuskiego, — perypetie związane z losem Heleny (jej ucieczka z Zagłobą z Rozłogów, pobyt w jarze pod opieką Hopryny, uwolnienie), — szczęśliwe połączenie młodych. Bohaterowie Jan Skrzetuski: postać fikcyjna (źródła historyczne podają tylko, że rycerz o tym imieniu przeprawił się z oblężonego Zbaraża do króla, a potem walczył pod Beresteczkiem). Jego losy stanowią o istnieniu związków przyczynowych w powieści. — Porucznik, namiestnik wojsk księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Ulubieniec i stronnik księcia, uznający w nim najwyższy autorytet wojskowy i polityczny. W służbie księcia tłumi powstanie kozackie oceniając je, jako bunt zrewoltowanej czerni przeciwko prawowitej władzy (rozmowa z Chmielnickim); — Ideał rycerza, chrześcijanina, "niezłomny rycerz" dla którego służba ojczyźnie, honor i sława stanowią wartości cenniejsze nad życie. W ich to imię poświęca życie prywatne, minimalizując znaczenie własnych dramatów w obliczu tragedii Rzeczypospolitej; — Dumny, uczciwy, głęboko religijny, w imię wiary gotowy pogodzić się ze swym losem. Bohun pułkownik kozacki, postać fikcyjna. Uwielbiany przez Kozaków (śpiewano o nim pieśni i opowiadano wręcz nieprawdopodobne historie o wyczynach). — Postać tajemnicza o niejasnej przeszłości i pochodzeniu, którego tajemnicy pilnie strzeże; — ukochawszy Helenę, która nim gardzi, czci ją niczym świętą i służy Kurcewiczom oczekując, aż dziewczyna odwzajemni uczucie, — Zły i mściwy, przekonawszy się o zdradzie opiekunów Heleny, w porywie szalonej złości wymordowuje ich; gwałtowny i dziki zdolny jest do najokrutniejszej zbrodni; — Odwagą, walecznością i męstwem budzi szacunek wrogów; — Do końca życia pozostaje wierny Helenie, odbudowuje z gruzów Rozłogi i w nich spędza ostatnie lata życia. Helena: pochodzi ze starego rodu Kurcewiczów, osierocona: matka zmarła przy porodzie, ojciec, książę Wasyl, należał do stronników księcia Michała Wiśniowieckiego (ojca Jeremiego), niesłusznie oskarżony o zdradę salwował się ucieczką. Majątek i kilkuletnią córeczkę pozostawił pod opieką brata Konstantyna, po śmierci którego Rozłogami rządzi demoniczna żona. To ona właśnie zdecydowała się poświęcić bratanicę, by majątek pozostał w rękach synów. Rzadko zjawia się na kartach powieści, ale to wokół niej toczą się najbardziej sensacyjne wydarzenia. — Osiemnastoletnia dziewczyna jest nieziemsko piękna, budzi więc zarówno szaloną miłość Bohuna, którym pogardza, jak i odwzajemniona Skrzetuskiego; — Poważna, dumna i bez skazy staje się godną narzeczona a później żoną dla polskiego rycerza;
Takie dziwy i czarne dziury tylko w naszych skromnych progach! Duża torba materiałowa OGNIEM I MIECZEM to nie lada rarytas dla fanów twórczości Henryka Sienkiewicza i uniwersum George’a Lucasa. To prawdziwe gwiezdne wojny w polsko-kozackim wydaniu! Ta wyjątkowa torba bawełniana z nadrukiem idealnie sprawdzi się jako prezent dla fana kina.
Jest 1648 rok. Bohdan Chmielnicki, wódz kozacki, przygotowuje powstanie kozaków przeciw Rzeczypospolitej. Początek roku jest pełen tajemniczych i złych wróżb. Przypadkowo młody ale zaufany rycerz króla Jana Kazimierza ratuje życie Chmielnickiemu napadniętemu na stepie. Ten początkowo przedstawia się jako Zenobi Abdank, ale w końcu ujawnia, kim jest. Rozstają się. Wkrótce potem Jan Skrzetuski dowiaduje się, że za pochwycenie Chmielnickiego wyznaczona jest nagroda (nie wiedział o tym, bo wracał z Krymu, gdzie był w poselstwie).Dodaj artykuł aby odblokować treśćJest 1648 rok. Bohdan Chmielnicki, wódz kozacki, przygotowuje powstanie kozaków przeciw Rzeczypospolitej. Początek roku jest pełen tajemniczych i złych wróżb. Przypadkowo młody ale zaufany rycerz króla Jana Kazimierza ratuje życie Chmielnickiemu napadniętemu na stepie. Ten początkowo przedstawia się jako Zenobi Abdank, ale w końcu ujawnia, kim jest. Rozstają się. Wkrótce potem Jan Skrzetuski dowiaduje się, że za pochwycenie Chmielnickiego wyznaczona jest nagroda (nie wiedział o tym, bo wracał z Krymu, gdzie był w poselstwie). Skrzetuski posłuje do obozu kozackiego na Sicz, gdzie zostaje uwięziony, udaje mu się ujść z życiem tylko dlatego, że przywódca powstania - Bohdan Chmielnicki - jest jego dłużnikiem. Wkrótce Rzeczpospolitą ogarnia wojna. Kozacy zwyciężają pod Żółtymi Wodami, pod Korsuniem, pod Piławcami. Ze spalonego majątku Rozłogi, własności kniahini Kurcewiczowej, uciekają piękna Helena Kurcewiczówna i Zagłoba. Ona jest ukochaną Skrzetuskiego, on pełni rolę jej opiekuna. Niestety Helenę odnajduje młody Kozak, Bohun, którego ona panicznie się boi, i oddaje ją pod opiekę wiedźmy Horpyny mieszkającej w niedostępnym Czarcim Jarze. Bohun i Skrzetuski biorą udział w wojnie polsko-kozackiej, walczą po przeciwnych stronach. Pierwszy z nich staje się zaufanym Chmielnickiego. Drugi zostaje bohaterem po brawurowej ucieczce z oblężonego Zbaraża, przedostaniu się do króla z informacją, że twierdza potrzebuje wsparcia. W Zbarażu obroną dowodzi wielki wódz, niezwykły rycerz, postrach Kozaków i Tatarów książę Jeremi Wiśniowiecki, Jarema. W międzyczasie wierni przyjaciele Skrzetuskiego, Zagłoba, Wołodyjowski i Rzędzian, uwalniają Helenę z Czarciego Jaru. Dziewczyna pielęgnuje wycieńczonego po wydostaniu się ze Zbaraża Skrzetuskiego. Utrzymanie Zbaraża staje się wielkim zwycięstwem Polaków. Skrzetuski i Helena mogą się pobrać. W Epilogu autor informuje o smutnym losie Bohuna, który nigdy się nie ożenił i zamieszkał w majątku, który nazwał Rozłogi. Mówi też o zwycięskiej dla Polaków bitwie z Kozakami pod Beresteczkiem w 1651 r. Postacie historyczne W powieści Sienkiewicz ukazał wiele postaci historycznych, króla Jana Kazimierza, księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, Bohdana Chmielnickiego, chana Islama Gireja, wojewodę bracławskiego Adama Kisiela, wojewodę kijowskiego Janusza Tyszkiewicza, Tuhaj-beja i wielu innych. Są też postacie, których pierwowzór istniał w rzeczywistości, lecz ich powieściowe losy są fikcyjne. Do takich należą: Jan Skrzetuski, Michał Wołodyjowski, Jurko Bohun, Horpyna. Dwaj główni bohaterowie historyczni wyraźnie przewyższają innych. Zostali przedstawieni jakopostacie kontrastowe. Historia wojny, to historia ich zmagań. Są to Jeremi Wiśniowiecki i Bohdan Chmielnicki. Ich powieściowe kreacje odbiegają dość mocno od ocen historyków, toteż Sienkiewicz był mocno narażony na krytykę za niedochowanie wierności źródłom. Był to jednak celowy zabieg autora podporządkowany wymowie ideowej powieści: idealizacja Polaków, demonizacja Kozaków. Zostały mu poddane prawie wszystkie postacie. Jeremi Wiśniowiecki - książę (kniaź), magnat z ruskiego rodu książąt zbaraskich. Syn księcia Michała Wiśniowieckiego. Z historii jest znany jako okrutnik, twardą ręką karzący krnąbrnych poddanych, słynne były też jego zatargi z innymi możnowładcami. Sienkiewicz dokonał idealizacji księcia. Przedstawił go jako bohatera narodowego, zbawcę ojczyzny. Taki obraz księcia jest wierny duchowi epoki, w której żył, tak przedstawiali go siedemnastowieczni pamiętnikarze, takim znał go ogół ówczesnej szlachty. Książę już za życia stał się postacią niemal legendarną. Sienkiewicz pisze o nim tak: „książę był wzrostu prawie małego i dość szczupły. Młody był jeszcze, liczył dopiero trzydziesty szósty rok życia, ale na twarzy jego znać było trudy wojenne”. Jego twarz zdradzała, że jest człowiekiem nadzwyczajnym: „oczy miał duże, spokojne, prawie słodkie, jednakże gromy zdawały się być w nich uśpione”. Nikt nie mógł znieść tego spojrzenia, nawet najwytrawniejsi dworacy musieli się zmieszać, gdy książę na nich spojrzał. Po matce Włoszce odziedziczył jasną cerę i kruczoczarne włosy. Nosił się po polsku i niezbyt dbał o ubiór. Jedynie od święta zakładał kosztowne stroje, kapiące od złota i drogich kamieni. W swoim księstwie panował niepodzielnie. Według Sienkiewicza był dobrym łaskawym panem. Zagospodarowywał ukraińskie pustki, osadzając na nich rolników, obdarzając ich licznymi przywilejami. Dbał o rozwój gospodarczy swoich ziem. Był sprawiedliwy. Pod jego opieką nikomu nie mogła stać się krzywda. Swoich poddanych bronił przed rozbójnikami i wrogami zewnętrznymi. Ta idealizacja postaci księcia była podporządkowana zrealizowaniu idei utworu. Książę został ukazany jako wzorowy obywatel, nade wszystko kochający swoją ojczyznę, potrafiący dla jej dobra poświęcić własne ambicje. Został ukazany jako bohater narodowy, genialny wódz, który nie poniósł żadnej porażki. Bohdan Chmielnicki - ukraiński drobny szlachcic herbu Abdank, pisarz wojska zaporoskiego,hetman kozacki, przywódca powstania na Ukrainie. W przeciwieństwie do księcia poddany demonizacji. Sienkiewicz ukazał go w zdecydowanie złym świetle. „Był to mąż w sile wieku, średniego wzrostu, szerokich ramion, prawie olbrzymiej budowy ciała i uderzających rysów. Głowę miał ogromną, cerę zwiędłą, bardzo ogorzałą, oczy czarne i nieco skośne jak u Tatara”. Jego twarz znamionowała siłę i odwagę. „Było w niej coś pociągającego i odpychającego zarazem - powaga hetmańska ożeniona z tatarską chytrością, dobrotliwość i dzikość”. Chmielnicki nie waha się posłużyć zdradą dla osiągnięcia celu. Podstępem wykrada listy Barabaszowi, nie waha się ich upowszechnić. By załatwić prywatną sprawę, pcha do wojny olbrzymie narody. Nie liczy się z nikim. Mówi o krzywdach, jakie cierpią Kozacy, ale przede wszystkim zamierza zemścić się na Czaplińskim. Jest pamiętliwy, długo chowa urazy. Aby osiągnąć cel, nie waha sprzymierzyć się z Tatarami, wrogami ojczyzny. Co więcej, pozwala strasznym sprzymierzeńcom wybierać jasyr z członków własnego narodu - Rusinów. Podczas gdy mężczyźni walczą w jego wojsku, ich kobiety i dzieci trafiają do tatarskiej niewoli. Osiągane niespodziewanie sukcesy i uzyskana niezmierna władza wkrótce przerastają Chmielnickiego. Z jednej strony rozporządza olbrzymią potęgą, z drugiej jest zależny od Tuhaj-beja, później od chana. Jego władza też jest czasem iluzoryczna. Musi uciekać się do podstępu, by ratować Skrzetuskiego, gdy pijani mołojcy chcą z nim „pohulaty”. Jego pułkownicy niejednokrotnie grożą mu oddaniem w ręce księcia. Kozacki hetman zaczyna pić. Pod wpływem alkoholu nie panuje nad sobą. Pije, by zapomnieć o trapiących go wątpliwościach. Chmielnicki ma i zalety. Jest wytrawnym politykiem. W razie potrzeby potrafi z ryczącego lwa przemienić się w układnego i przymilnego lisa. Tym sposobem osiąga sukcesy. Stać go też na wielkoduszność. Kilkakrotnie pomaga Skrzetuskiemu. Jednak jasne strony jego charakteru nikną wobec wad i ogromu nieszczęść, jakie wywołał. Gryzelda Wiśniowiecka - żona księcia Jeremiego, kobieta o wielkiej duszy, niemal dorównująca mężowi energią i nieugiętością charakteru, szlachetna, łaskawa, przychylna rycerzom, opiekująca się ich rodzinami. Czapliński - podstarości czehryński, zaufany sługa chorążego Koniecpolskiego, „człek czterdziestoletni, niski, z twarzą zapalczywą”. Znany jako zawadiaka, warchoł, pieniacz i prześladowca. Szlachta się go obawia ze względu na szerokie powiązania. Występuje jako krzywdziciel Chmielnickiego. Ordynarny i gburowaty zostaje przez Skrzetuskiego wyrzucony z karczmy Dopuła. Pułkownik Barabasz - stary pułkownik czerkaski, Kozak w służbie Rzeczpospolitej, swego czasu sławny rycerz i wódz, w powieści już stary i zgrzybiały, ukrywał u siebie przywileje królewskie dla Kozaków, wykradzione przez Chmielnickiego, zginął w walce po zdradzie Krzeczowskiego. Ksiądz Muchowiecki - kapelan księcia Jeremiego, bardzo świątobliwy kapłan, hamujący okrucieństwo wodza. Podczas oblężenia Zbaraża obchodzi mury z procesją, wygłasza wzruszającą mowę na pogrzebie Podbipięty. Stefan Czarniecki - pułkownik husarski. Dumny, niezłomny rycerz, przekonany o zwycięstwie Polaków. Nawet w niewoli potrafił zachować dumę i godność. Po powrocie nadal walczył, zasłynął z okrucieństwa. Adam Kisiel - wojewoda bracławski, senator, wyznania prawosławnego. Zwolennik pokojowego rozwiązania konfliktu, ideowy przeciwnik księcia Wiśniowieckiego, przez wielu uznawany za zdrajcę. Gorący patriota, chciał uniknąć wojny domowej. Postać tragiczna, jego poczynania wywołały niechęć, a nawet nienawiść niektórych, upokorzony potem przez Chmielnickiego. Wraz z jego orszakiem Skrzetuski przybywa do Perejasławia. Islam Girej - chan tatarski, sojusznik Chmielnickiego. Tłusty o rzadkiej brodzie. Mówi, że wolałby walczyć w sojuszu z Jeremim. Straszny w gniewie, niejednokrotnie grozi kozackiemu hetmanowi. Tuhaj-bej - Tatar, murza perekopski, dowódca czambułów wspierających Chmielnickiego„zakamieniały wróg Lachów, a wierny Kozaków sojusznik, dziki i mężny…”, najwaleczniejszy z murzów tatarskich. Zraniony przez Skrzetuskiego pod Zbarażem, ginie pod Beresteczkiem. Burłaj - sławny pułkownik hadziacki, oszukany przez Rzędziana ułatwia dostanie się do Czortowego Jaru. Ginie pod Zbarażem, dowodząc atakiem na tyły obozu polskiego. Zabija go Zagłoba. Horpyna Dońcówna - uważana za czarownicę, dziewczyna olbrzymiego wzrostu obdarzona umiejętnością przepowiadania przyszłości, chętnie ubiera się po męsku, bezwstydna. Więzi Helenę w Czortowym Jarze. Zabita święconą kulą przez Rzędziana. Doniec - pułkownik kozacki, brat Horpyny, przyjaciel Bohuna. Zginął nabity na pal.
Kijas J., Źródła historyczne powieści „Ogniem i mieczem”, „Pamiętnik Liter acki” 1927, nr 1, s. 119–135. Korespondencja Ignacego Maciejowskiego (Sewera) z Mieczysławem Pawlikowskim
Autor: Henryk Sienkiewicz Tytuł: Ogniem i mieczem Wydawnictwo: Zielona Sowa Ilość stron: 844 Po powieść Henryka Sienkiewicza pt. Ogniem i mieczem sięgnęłam pewnego zimowego wieczoru, chociaż trafniej byłoby to nazwać przedzimiem, w celu przypomnienia sobie lektur, które niegdyś mnie zauroczyły. Tak się składa, że nie zawsze byłam wielbicielką Sienkiewiczowskiej prozy. O ile moje pierwsze spotkanie z tym autorem było udane, to później wielokrotnie przestrzegana przed Krzyżakami, podchodziłam nieco sceptycznie do tej książki. I patrząc na to wszystko z boku, to właśnie początkowe nastawienie sprawiło, że nie odebrałam owej historycznej powieści tak jak powinnam. Postanowiłam zatem przypomnieć sobie, dlaczego stało się tak a nie inaczej, i po ponownym zagłębieniu się w lekturę Krzyżaków, stwierdziłam, że twórczość tego pisarza niezmiernie przypadła mi do gustu, dlatego sięgnęłam po kojne jego dzieło - pierwszą część Trylogii. Ogniem i mieczem opowiada o dziejach Polaków podczas powstania pod wodzą Chmielnickiego. Jego samego mamy okazję poznać już w pierwszych rozdziałach, aczykolwiek jest to dopiero pobieżny wgląd w niebywale rozwiniętą postać. Tłem drugoplanowym jest miłość Jana Skrzetuskiego, mężnego rycerza, oraz Heleny Krucewiczówny. Przyznam, że to właśnie ten aspekt sprawił, że książka zyskiwała dodatkowy atut. Uwielbiam powieści, w których akcja nie jest skupiona wokół jednego punktu, lecz rozbiega się w wielu kierunkach. W Ogniem i mieczem tak właśnie jest. Powstrzymywałam się, żeby nie zajrzeć na ostatnią stronę, bo chociaż bardzo dobrze znam historię, to pragnęłam odkryć nowe sytuacje towarzyszące rozwojowi uczucia hardych państwa. Już po pierwszych stronach powieści, fabuła zdaje się pochłaniać czytelnika. Gdyby ktoś przed sięgnięciem po tę pozycję, powiedział mi, że arcydzieło literatury zauroczy mnie na tyle, że będę miała ochotę na więcej, to wyśmiałabym go. W książkach, które niegdyś czytaliśmy możemy dostrzec coraz to inne tło towarzyszące rozwojowi akcji. Ja dzieje w Ogniem i mieczem doskonale znałam, to z filmu, to z lekcji, lecz mimo wszystko śledziłam z zapartym tchem postępowania Skrzetuskiego. Ten mężny człowiek od razu przysposobił sobie moją sympatię. Podążałam wraz z nim przez bory, lasy, byleby tylko odnaleźć ukochaną Helenę. I kiedy już mężczyzna został pozbawiony nadziei, pragnęłam go pocieszyć. Nieczęsto tak bardzo przywiązuję się do poszczególnych postaci. Zazwyczaj ma to miejsce w wielostronicowych seriach, typu Harry Potter, lecz tu, mimo iż powieść liczy zaledwie 844 strony, żywiłam przyjazne uczucia niemalże do każdego z bohaterów, także i niepokornego Kozaka. Mówiąc tylko, mam na myśli fakt, że nie spostrzegłam, kiedy skończyłam Sienkiewiczowskie dzieło. Podsumowując, powieść Sienkiewicza polecam absolutnie każdemu. Począwszy od pasjonatów historii, po złaknionych nowych przygód niedowiarków, że książka historyczna potrafi zdobyć tak wielką sympatię czytelnika. Podążając przez długie opisy, rozkoszne wysnucia zatartych wątków na wierzch, będziemy w stanie odbyć podróż w nieprzebrane motywy literackie; w Ogniu i mieczu kryją się bowiem zarówno wątki podróżnicze, miłosne, jak i dotyczące domu, za który Polacy tak chwacko walczyli. Jedno trzeba przyznać Henrykowi Sienkiewiczowi - dokonał tego, co zamierzał, stworzył powieść pokrzepiającą serca recenzencki otrzymałam od wyd. Zielona Sowa, za co serdecznie dziękuję.
jap. walka bambusowym mieczem ★★★ MIECZ: np. katana ★★★ SKÓRKA: katana banana ★★★ denwerek_m: SZABLA: katana acana ★★★★ sylwek: TARCZA: w komplecie z mieczem ★★★ TEMIDA: bogini sprawiedliwości z mieczem i wagą ★★★ ZBARAŻ: twierdza z powieści "Ogniem i mieczem" ★★★ HOFFMAN: reżyser "Ogniem i
Start Kontakt 🔔 Wyszukiwarka haseł do krzyżówek pozwala na wyszukanie hasła i odpowiedzi do krzyżówek. Wpisz szukane "Definicja" lub pole litery "Hasło w krzyżówce" i kliknij "Szukaj"! twierdza z „Ogniem i mieczem” H. Sienkiewicza - Hasło do krzyżówki ⚐ Uściślij rozwiązanie według liczby liter Dodaj nowe hasło do słownikaDzięki tobie baza definicji może zostać wzbogacona, wystarczy wypełnić definicje w formularzu. Definicje zostaną następnie dodane do słownika, aby pomóc przyszłym użytkownikom Internetu utknąć w siatce definicji.
Kozak z "Ogniem i mieczem" ★★★ KENDO: jap. walka bambusowym mieczem ★★★ SZNYT: daw. cięcie, rżnięcie ★★★★★ sylwek: TEMIDA: bogini sprawiedliwości z mieczem i wagą ★★★ ZBARAŻ: twierdza z powieści "Ogniem i mieczem" ★★★ HOFFMAN: reżyser "Ogniem i mieczem" ★★ KĄSANIE: cięcie żądłem
Fabuła powieści rozpoczyna się w pod koniec 1647 roku. Nocą na kresach południowo-wschodnich Rzeczypospolitej Jan Skrzetuski w drodze powrotnej z Krymu przemierza stepy z oddziałem swoich wiernych żołnierzy. Skrzetuski jest namiestnikiem chorągwi pancernej Jeremiego Wiśniowieckiego. Zauważa samotnego jeźdźca, który zostaje napadnięty, wspiera więc go, zabijając bandytów. Nieznajomy jest mu wdzięczny za uratowanie życia, mówi, iż nazywa się Bohdan Zenobi Chmielnicki i podaruje bohaterowi swój pierścień. Skrzetuski udaje się w dalszą podróż. W Czerhynie pewien stary żołnierz na wieść o tej przygodzie wyjaśnia, że Chmielnicki jest kozackim wodzem, i jeżeli przedostanie się do swego ludu z królewskimi listami, może dojść do buntu. Do czerhyńskiej gospody przybywa Czapliński, jeden ze sprawców napadu na Kozaka. Wieść o uratowaniu życia Chmielnickiego wprawia go we wściekłość. Pułkownik Barabasz oznajmia komisarzowi Zaćwilichowskiemu kradzież tajnych listów, spodziewają się, że wkrótce na Ukrainie wybuchnie powstanie. Styczeń 1648. Wyjazd Skrzetuskiego z Czertnia do Łubniów w towarzystwie posłów, Longina Podbipięty. Ów człowiek złożył kiedyś przysięgę, że nie ożeni się, dopóki nie zetnie głów trzech wrogów. Chce zaciągnąć się u księcia, by mieć możliwość wypełnienia ślubu. Skrzetuski udaje się w pogoń za rarogiem i zbacza z drogi, natykając się na popsuty powóz. Podróżniczkami była pani Kurcewiczowa i jej pasierbica Helena, dziewczę niezwykłej urody. Szlachcic pomaga kobietom, zaś Kurcewiczowa z wdzięczności zaprasza go do swego majątku w Rozłogach. Skrzetuski, urzeczony urodą Heleny, korzysta z zaproszenia. Dochodzi do uczty, podczas której Helena wyznaje, że i szlachcic jest bliski jej sercu i przyjmuje oświadczyny Skrzetuskiego. Szczęście młodych burzy przebywający
Wcześniej u Jerzego Hoffmana zagrał w "Potopie", wcielając się w postać Rocha Kowalskiego. Rolę Zagłoby w "Ogniem i mieczem" przyjął z radością. Już jako 14-letni chłopiec był zafascynowany postacią Zagłoby, jego pełnymi fantazji opowieściami, a jednocześnie trzeźwym spojrzeniem na rzeczywistość.
Start Kontakt 🔔 Wyszukiwarka haseł do krzyżówek pozwala na wyszukanie hasła i odpowiedzi do krzyżówek. Wpisz szukane "Definicja" lub pole litery "Hasło w krzyżówce" i kliknij "Szukaj"! twierdza z „Ogniem i mieczem” - Hasło do krzyżówki ⚐ Uściślij rozwiązanie według liczby liter Dodaj nowe hasło do słownikaDzięki tobie baza definicji może zostać wzbogacona, wystarczy wypełnić definicje w formularzu. Definicje zostaną następnie dodane do słownika, aby pomóc przyszłym użytkownikom Internetu utknąć w siatce definicji.
Najlepszym sposobem na zaczęcie przygody z Ogniem i Mieczem jest zestaw startowy dla dwóch osób. Znajdziecie w nim dwa podjazdy – Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz Imperium Osmańskiego, Zasady Gry oraz wszystkie potrzebne przybory. Alternatywnie możecie wybrać, któryś ze starterów jednoosobowych oraz zestaw książek.
Henryk Sienkiewicz Ogniem i mieczem . Henryk Sienkiewicz Ogniem i mieczem - pierwotny tytuł Wilcze gniazdo , powieść oparta na studiach walk polsko-kozackich. Drukiem powieść ukazała się wpierw na łamach krakowskiego Czasu i warszawskiego Słowa od 2 maja 1883 r. do 1 lutego 1884 r., osobno ukazała się w 1884 r. Fabuła Pod koniec 1647 r. na południowo-wschodnich kresach Rzeczypospolitej, tzw. Dzikich Polach, nad rzeką Omelniczek, dopływem Dniepru. .Uratowanie przez Jana Skrzetuskiego, namiestnika chorągwi husarskiej, życia Bohdanowi Chmielnickiemu; Początek stycznia 1648 r. .Poznanie Heleny Kurczewiczównej, oświadczyny (panna wbrew swojej woli zaręczona została z pułkownikiem kozackim Bohunem); .Skrzetuski w niewoli Chmielnickiego (zdrada Krzeczowskiego, klęska w bitwach pod Żółtymi Wodami i Korsuniem, okrucieństwa, jakich dopuszcza się czerń na Polakach); Tu kluczowa, dla poznania poglądów historiozoficznych Sienkiewicza, scena rozmowy pomiędzy Chmielnickim a Skrzetuskim. Chmielnicki prezentuje się tu jako mściciel wszystkich strasznych krzywd, jakich Polacy dopuścili się na Ukrainie. Skrzetuski (porte parole autora) nie podważa przedstawionych faktów, ale odrzuca jego rozumowanie. Racjom uciskanych przedstawił racje wyższe - wzgląd na dobro kraju, które jego zdaniem domagało się polubownego załatwienia sporu. Nie ma bowiem takich racji, które usprawiedliwiałyby zbrojne wystąpienie poddanych przeciw majestatowi państwa i władzy. .Zemsta Bohuna w Rozłogach (morduje opiekunkę Heleny i dwu jej synów, zaś dwór podpalają okoliczni chłopi kozaccy mszcząc się za ucisk ze strony Kurcewiczów); .Ucieczka Onufrego Zagłoby z Heleną (przebrani w łachmany udają: rycerz - dziada z lirą, Helena - jego małoletniego, niemego przewodnika), pościg; Po klęsce korsuńskiej książę Wiśniowiecki nakazuje wszystkim oddziałom stawić się w Łubniach. Umiera król Władysław IV, a regimentarze, sprawujący tymczasową władzę, domagają się podjęcia układów (chcą drogą wzajemnych ustępstw i częściowego zaspokojenia żądań kozackich zażegnać bratobójczą walkę ). Starcie racji politycznych Jeremiego z polityka obozu sprawującego władzę w kraju, to jedna z głównych osi w akcji wojennej powieści. Szczególną wymowę ma scena porachunków dumnego magnata z własna duszą. Kniaź wie, że zapędy ukraińskiej czerni można powściągnąć tylko ogniem i mieczem , ale nie chce wywoływać anarchii. Poddaje się pod władzę regimentarzy. Ci jednak, po nieudanych misjach wojewody Kisiela do Chmielnickiego, również opowiadają się za wojną. .Wzięcie Baru, Helena pod opieką Hopryny (rozkochany Kozak pozostawia dziewczynę w jarze nad Waładynką, nieopodal Raszkowa pod opieką czarownicy i jej sługi Czeremisa); Skrzetuski zgodnie z zaleceniami Wiśniowieckiego zbiera informacje o wojskach Chmielnickiego, ale przede wszystkim rozsiewa pogłoski o zbliżaniu się księcia, co dezorientuje czerń .Zagłoba w ręku Bohuna, pomoc Wołodyjowskiego; .Popłoch w zagrożonym Lwowie; .Pojedynek Wołodyjowskiego z Bohunem (odwagą i zręcznością mały rycerz zdobywa sobie przyjaciela w Charłampie, równie jak i on zakochanym w Anusi Borzobohatej); Królem Polski zostaje obrany Jan Kazimierz. Skrzetuski, dołączywszy do eskorty wojewody Kisiela, podążającego w misji pokojowej do Chmielnickiego, jest świadkiem uroczystego wręczenia buntownikowi buławy hetmańskiej i czerwonej chorągwi z wizerunkiem orła. Chmielnicki nie kryje, że pokój jest tylko chwilowy. .Odbicie Heleny, ucieczka (dzięki sprytowi Rzędziana Wołodyjowski i Zagłoba, przebrani za atamanów kozackich uwalniają dziewczynę; od niewoli tatarskiej ratują ich oddziały dowodzone przez Kuszla i Roztworowskiego); .Oblężenie Zbaraża (dopełnienie ślubów przez Podbipiętę i bohaterska śmierć) i przybycie Skrzetuskiego do króla stacjonującego w Toporowie z wiadomością o oblężeniu twierdzy; .Spotkanie Skrzetuskiego z Heleną. W Epilogu: 1651 r. zwycięska bitwa pod Beresteczkiem zakończona ucieczka chana. Bohun obrany na miejsce Chmielnickiego, wodzem kozackim, umiera w odbudowanych Rozłogach. Historia w powieści Kozacy na Ukrainie w XVII w. znosili duży ucisk pańszczyźniany ze strony polskich magnatów i możnowładców zwanych królewiętami kresowymi . W utworze znaleźć można zaledwie wzmianki o ich sytuacji, niewoli i marzeniach o wolności); Wolnościowe dążenia Kozaków, ich walkę wyzwoleńczą, narodowo-społeczną pod sztandarami Chmielnickiego Sienkiewicz ukazuje jako bunt przeciw prawowitej władzy i dążenie do rzezi i rozboju; Walkę ukraińsko-polską traktuje jako wojne bratobójczą między dziećmi jednej ojczyzny, wojne domową; Autor jako potomek dawnej szlachty staje po stronie polskich magnatów oraz solidaryzuje się z szlachtą kresową, która w obronie magnackich latyfundiów usiłowała ogniem i mieczem gasić słuszny bunt uciskanych mas ludu; Solidaryzuje się z królewiątkami ukraińskimi i ich postawę ukazuje jako patriotyczna walkę w obronie zagrożonego kraju Obraz wojny kozackiej ukazany w powieści wynika z: poglądów Sienkiewicza na dzieje XVII w., świadomie przyjętej idei utworu. Sienkiewicz pragnął przede wszystkim: przywrócić pamięci pokolenia dni wielkości i chwały jego ojczyzny, zdolnej wydźwignąć się z otchłani klęsk mocą swego oręża (krótkotrwały tryumf wojsk koronnych pod Zbarażem i Beresteczkiem potraktowany jako generalny tryumf słusznej sprawy nad złem), opisując bunt na Ukrainie daje swoiste ostrzeżenie przed nieszczęściem, jakie groziło i grozić może ojczyźnie, gdy porachunki społeczne wezmą górę nad zasadą narodową, nad dobrem Rzeczypospolitej jako całości. Jeremi Wiśniowiecki: zwany Jaremą, książę, jeden z największych magnatów na Ukrainie i jeden z okrutnych królewiąt, ciemiężyciel i wyzyskiwacz, uosobienie magnackiej pychy, prywaty, despotyzmu i warcholstwa. W powieści ukazany jako ideał rycerza, wodza i polityka: szlachetny, zdolny, orli umysł śmiały, silny, niezwyciężony, znakomity wojownik, bohater bez skazy, uwielbiany przez żołnierzy, ojcowski wobec poddanych, postrach dla rebeliantów, doświadczony polityk, godny korony (jego syn, Michał Korybut, obrany władcą), wszystkie jego bitwy są wygrane. Postać nieomal baśniowa. Bohdan Chmielnicki: narodowy bohater Ukrainy, w powieści ukazany niezgodnie z prawdą historyczną w sposób bardzo negatywny: morderca, barbarzyńca, egoista, dumny despota, chytry, podstępny polityk, zdrajca sprzymierzający się z wrogiem dla osobistych korzyści. Wątek romansowy Uczucie Jana Skrzetuskiego i Heleny Kurcewiczównej ukazane zostało: w sposób tradycyjny, prosty jako romans sensacyjny (miłość z przeszkodami, zakłócona obecnością i działalnością rywala oraz urozmaicona licznymi przygodami); W wątku występują następujące elementy: spotkanie dwojga bohaterów, którym od samego początku pomyślny układ uniemożliwiają działania rywala, Bohuna, rozłączenie pary zakochanych wynikające z obowiązków wobec ojczyzny Skrzetuskiego, perypetie związane z losem Heleny (jej ucieczka z Zagłobą z Rozłogów, pobyt w jarze pod opieką Hopryny, uwolnienie), szczęśliwe połączenie młodych. Bohaterowie Jan Skrzetuski: postać fikcyjna (źródła historyczne podają tylko, że rycerz o tym imieniu przeprawił się z oblężonego Zbaraża do króla, a potem walczył pod Beresteczkiem). Jego losy stanowią o istnieniu związków przyczynowych w powieści. Porucznik, namiestnik wojsk księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Ulubieniec i stronnik księcia, uznający w nim najwyższy autorytet wojskowy i polityczny. W służbie księcia tłumi powstanie kozackie oceniając je, jako bunt zrewoltowanej czerni przeciwko prawowitej władzy (rozmowa z Chmielnickim); Ideał rycerza, chrześcijanina, niezłomny rycerz dla którego służba ojczyźnie, honor i sława stanowią wartości cenniejsze nad życie. W ich to imię poświęca życie prywatne, minimalizując znaczenie własnych dramatów w obliczu tragedii Rzeczypospolitej; Dumny, uczciwy, głęboko religijny, w imię wiary gotowy pogodzić się ze swym losem. Bohun pułkownik kozacki, postać fikcyjna. Uwielbiany przez Kozaków (śpiewano o nim pieśni i opowiadano wręcz nieprawdopodobne historie o wyczynach). Postać tajemnicza o niejasnej przeszłości i pochodzeniu, którego tajemnicy pilnie strzeże; ukochawszy Helenę, która nim gardzi, czci ją niczym świętą i służy Kurcewiczom oczekując, aż dziewczyna odwzajemni uczucie, Zły i mściwy, przekonawszy się o zdradzie opiekunów Heleny, w porywie szalonej złości wymordowuje ich; gwałtowny i dziki zdolny jest do najokrutniejszej zbrodni; Odwagą, walecznością i męstwem budzi szacunek wrogów; Do końca życia pozostaje wierny Helenie, odbudowuje z gruzów Rozłogi i w nich spędza ostatnie lata życia. Helena: pochodzi ze starego rodu Kurcewiczów, osierocona: matka zmarła przy porodzie, ojciec, książę Wasyl, należał do stronników księcia Michała Wiśniowieckiego (ojca Jeremiego), niesłusznie oskarżony o zdradę salwował się ucieczką. Majątek i kilkuletnią córeczkę pozostawił pod opieką brata Konstantyna, po śmierci którego Rozłogami rządzi demoniczna żona. To ona właśnie zdecydowała się poświęcić bratanicę, by majątek pozostał w rękach synów. Rzadko zjawia się na kartach powieści, ale to wokół niej toczą się najbardziej sensacyjne wydarzenia. Osiemnastoletnia dziewczyna jest nieziemsko piękna, budzi więc zarówno szaloną miłość Bohuna, którym pogardza, jak i odwzajemniona Skrzetuskiego; Poważna, dumna i bez skazy staje się godną narzeczona a później żoną dla polskiego rycerza;
Kozak z "Ogniem i mieczem" ★★★ KENDO: jap. walka bambusowym mieczem ★★★ TALIB: Ali ibn Abi, zięć Mahometa, zraniony zatrutym mieczem ★★★★★ mariola1958: TARCZA: w komplecie z mieczem ★★★ TEMIDA: bogini sprawiedliwości z mieczem i wagą ★★★ ZBARAŻ: twierdza z powieści "Ogniem i mieczem" ★★★ HOFFMAN
Historyczne powieści Henryka Sienkiewicza z niesamowitą Trylogią na czele ukształtowały myślenie o przeszłości narodu wielu pokoleń Polaków. Nic dziwnego, wszak autor przykładał wielką wagę do szczegółów. Czy jednak możliwe jest, by wszystkie opisywane przezeń postaci były autentyczne? Odpowiedź brzmi: to skomplikowane. Nie ma żadnych wątpliwości, że takie postaci jak król Jan Kazimierz, Jeremi Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki czy Tuhaj-bej znane z kart „Ogniem i Mieczem” to postaci autentyczne. Podobnież sytuacja wygląda z bohaterami „Potopu” i „Pana Wołodyjowskiego”. Mówimy tu jednak o postaciach z pierwszej ligi ówczesnej polityki, których umieszczenie w powieściach nie było szczególnym wyczynem. Większy problem dotyczy postaci takich jak chociażby Jan Skrzetuski. Bohater powieści Sienkiewicza nie odgrywał bowiem w fabule najważniejszych ról politycznych. Czy wobec tego jest postacią w pełni fikcyjną? Okazuje się, że i tak i nie. Henryk Sienkiewicz pisząc swoją powieść dbał bowiem o szczegóły i nawet konstruując sylwetkę głównego bohatera „Ogniem i Mieczem” sięgał do źródeł historycznych. To właśnie dlatego możemy powiedzieć z całą pewnością, że polska historia połowy XVII wieku zna Skrzetuskiego. Tyle tylko, że nie Jana, a Mikołaja. Skąd różnica w tak fundamentalnej kwestii jak imię? Najpewniej to efekt pomyłki. Jednak nie Sienkiewicza, a żyjącego w tym samym czasie co Mikołaj Skrzetuski historyka Wawrzyńca Jana Rudawskiego, którego relacjom zaufał polski pisarz z XIX wieku. Ową pomyłkę należy uznać za szczęśliwą, bowiem znany historykom Mikołaj Skrzetuski mocno różnił się od literackiego Jana i dobrze się stało, że wzorem honorowego polskiego patrioty został fikcyjny bohater mający nawet odmienne imię. Co prawda zarówno autentyczny polski szlachcic rodem z Wielkopolski jak i sienkiewiczowski bohater w brawurowy sposób wydostali się z obleganego przez Kozaków i Tatarów w roku 1649 Zbaraża, ale na tym podobieństwa w zasadzie się kończą. Mikołaj był bowiem nie tylko walczącym za Ojczyznę żołnierzem (tak jak i Jan), ale także w pewnym sensie awanturnikiem, a nawet przestępcą. Dość powiedzieć, że pierwsza informacja o jego istnieniu pojawia się w źródłach historycznych przy okazji ekscesu, który mógł doprowadzić do śmierci jego kompana – Jana Pobiatyńskiego. Panowie po pobycie w karczmie zaczęli się kłócić, a Skrzetuski zwyciężył „dyskusję” prowadzoną przy pomocy szabel, po czym… zostawił rannego przyjaciela, który cudem uniknąwszy śmierci postanowił go zaskarżyć. Romantycznie zakochany w Helenie Jan Skrzetuski z „Ogniem i Mieczem”, który darował życie nawet Jurkowi Bohunowi, na pewno by tak nie postąpił. A to nie jedyny konflikt z prawem Mikołaja Skrzetuskiego. Bo choć służył Rzeczpospolitej w wielu wojnach z Kozakami, Tatarami, Moskwą czy Szwecją, to zdarzało mu się łamać prawo w Ojczyźnie niemalże regularnie! Jak? Na przykład gdy dowodzone przez niego oddziały dopuszczały się w latach 60. XVII wieku rabunków. Za czyny ów szlachcic został skazany na utratę praw politycznych, czci i dobrego imienia (infamia). A to nie koniec jego „kariery” w dziedzinie łamania prawa. Pod koniec lat 60. XVII wieku Skrzetuski porwał bowiem szlachciankę Zofię Brzezicką. Mikołaj chciał się z nią w ten sposób… ożenić i nawet szukał księdza gotowego udzielić takiego ślubu. Ostatecznie Zofia zbiegła Mikołajowi, który trafił pod sąd. Strony zawarły jednak ugodę, którą Skrzetuski… złamał za co ponownie został obłożony infamią. Nie wiemy kiedy dokładnie zmarł ów daleki od przykładnego postępowania wielkopolski szlachcic, który złączył swoje losy z Rusią. Stało się to najpewniej między rokiem 1671 (walczył wtedy przeciwko Kozakom) a jesienią 1673 (gdy podjęto się realizacji jego testamentu). Miał więc wówczas około 60 lat. Poznając jego sylwetkę widzimy natomiast, że odpowiedź na pytanie o faktyczne istnienie Skrzetuskiego z „Ogniem i Mieczem” wymaga kilku słów komentarza. Jan znany z kart sienkiewiczowskiej prozy z całą pewnością był postacią fikcyjną, której sylwetkę autor oparł częściowo na historii Mikołaja. Słowem: Jan jako taki nie istniał. Prawdziwy Skrzetuski mocno różnił się natomiast od bohatera literackiego i na wielki paradoks zakrawa fakt, że szlachci obłożony infamią stał się dla Sienkiewicza inspiracją do stworzenia sylwetki honorowego patrioty, którego cnoty to wzór do naśladowania, zaś postać nie powinna popaść w zapomnienie. I istotnie nie popadła. Jan Skrzetuski znany jest Polakom od pokoleń i do dziś można uznawać go za człowieka prawego, czego nie sposób powiedzieć o Mikołaju. Michał Wałach
Charakterystyka księcia Jaremy Wiśniowieckiego, Henryk Sienkiewicz " Ogniem i mieczem ". Książę Jarema Wiśniowiecki jest jednym z głównych bohaterów powieści historycznej Henryka Sienkiewicza pod tytułem "Ogniem i mieczem". Osiedlił się w Łubniach, tworząc tak zwane państwo Zadniestrzańskie. Od miejsca zamieszkania jest także
Motyw miłości w „Ogniem i mieczem” „Zaciekawić, przykuć uwagę czytelnika umie Sienkiewicz tak znakomicie jak żaden inny autor polski, a nie prześcignął go pod tym względem żaden inny autor świata. Nie szuka on jednak bynajmniej skomplikowanych, wyrafinowanych zarysów akcji. Artyzm swój ukazuje w pomysłowym zawinięciu scen poszczególnych; nie waha się wszakże korzystać ze znanych, oklepanych motywów. Wie, że nic tak pewnie nie wzbudzi zainteresowania jak wprowadzenie osoby sympatycznej w skrajne niebezpieczeństwo i jej cudowne niemal, a przecież należycie uzasadnione ocalenie. Z tego wiec motywu korzysta obficie. Podstawą główną akcji czyni znany od dawna motyw romansowy: piękną kobietę kochają dwaj rycerze należący do przeciwnych obozów – ten, który nie zyskał wzajemności, porywa upragnioną; po długiej rozłące, po ciężkich przejściach kochająca się para dochodzi do szczęśliwego połączenia” (Juliusz Kleiner, „»Ogniem i mieczem« Henryka Sienkiewicza”, [w:] „Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia. Szkice. Polemiki” oprac. T. Jodełka, Warszawa 1962). Miłość połączyła ze sobą Skrzetuskiego i Helenę. Uczucie to, które wybuchło od pierwszego wejrzenia, całkowicie zawładnęło rycerzem. Jednak miłość pomiędzy tą dwójką nie była usłana różami. Aby być razem, musieli przejść bardzo trudną drogę. W „Ogniem i mieczem” ta para kochanków jest niemal cały czas rozdzielona. Trudy samotności szczególnie ciężko przeżywał Jan, który wielokrotnie oddawał się zadumie i tęsknocie. Miłość jednak nie była na tyle wielką siłą, by odwieść Skrzetuskiego od wojennych obowiązków, czym udowodnił, że był prawdziwym rycerzem. Ostatecznie jednak zakochanym udało się pobrać, a później dochować się dwunastki synów. Miłość nieszczęśliwa – stanowi bardzo ważną część „Ogniem i mieczem”. Niefortunnie ulokowane uczucie Bohuna jest główną przyczyną jego nieszczęścia oraz frustracji, które przeradzają się w bunt. Porywczy Kozak całym sercem kochał Helenę, jednak ona nie tylko nie odwzajemniała tej miłości, ale bała się watażki. Bohun nie mógł pogodzić się z faktem, iż Kurcewiczówna woli Skrzetuskiego od niego, dlatego też postanowił dołączyć do Chmielnickiego, chociaż wcześniej wielokrotnie deklarował miłość do Rzeczypospolitej. Nieodwzajemnione uczucie doprowadziło Bohuna niemalże do obłędu. Kozak był gotów pozabijać wszystkich, którzy staną mu na drodze do ukochanej, a nawet ją porwać. Dopiero kiedy zorientował się, że kobieta woli popełnić samobójstwo, niż być z nim, wycofał się. Nieszczęśliwie zakochany był także pan Wołodyjowski. Mały rycerz, niezwykle dzielny na polu bitwy, nie mający sobie równy szermierz, okazał się być kawalerem wielce kochliwym. Widzieliśmy Michała wzdychającego do niemalże wszystkich pięknych kobiet w powieści, jednak żadna z nich nie odwzajemniła jego uczuć. Wyraźnie odbijało się to na samopoczuciu Wołodyjowskiego, któremu nie pozostawało nic innego, jak dowodzić swojej wyższości w walce. Trójkąt miłosny – motyw ten realizowany jest za pomocą relacji pomiędzy Skrzetuskim, Heleną, a Bohunem. Sytuacja, w której dwóch mężczyzn zakochanych jest w jednej kobiecie jest w „Ogniem i mieczem” wyraźnie wyeksponowana. Pomiędzy Bohunem a Skrzetuskim kilkakrotnie dochodzi do ostrych spięć, ale nigdy nie spotykają się naprzeciwko siebie na polu bitwy, by rozstrzygnąć konflikt. Jan od samego początku obawiał się Kozaka, który był chyba jeszcze bardziej zakochany w Kurcewiczównie niż on. Rozkazał nawet swojemu pachołkowi, by śledził watażkę. Będąc daleko od wybranki serca, Skrzetuski nie mógł bronić swojej wybranki, co wykorzystał Bohun. Kiedy Jan przebywał na Siczy, Kozak porwał Helenę. Losy tego trójkąta były burzliwe, ale łatwe do przewidzenia, ponieważ Helena nigdy nie kochała rycerza w „Ogniem i mieczem” Rycerz – motyw ten jest realizowany poprzez kreacje głównych bohaterów. Wśród nich prym wiedzie Skrzetuski, który ucieleśnia wszystkie cechy idealnego rycerza. Jan, pomimo swojego młodego wieku dużo „miał w sobie jakowejś powagi rycerskiej”, dzięki czemu cieszył się poszanowaniem i uznaniem. Wielokrotnie swoimi szlachetnymi czynami i postawą dowodził, że był pierwszorzędnym żołnierzem, przyjacielem, poddanym i chrześcijaninem. Co prawda Skrzetuski najlepiej ucieleśnia cechy rycerza idealnego, ale nie można zapominać o pozostałych jego kompanach. Zwłaszcza Wołodyjowski i Podbipięta byli także znakomitymi reprezentantami tego stanu. Jak przystało na wielkiego rycerza, Skrzetuski siał popłoch na polach bitew. W każdym starciu, w którym brał udział, wykazywał się wielkim sercem do walki, odwagą i siłą. W ogóle nie wykazywał strachu. Gdy pod ostrzałem tatarskim strzała strąciła mu czapkę z głowy, Jan nawet tego nie zauważył. Dumnie stał na czele swoich ludzi i nie trwożyła go myśl, że wkrótce może umrzeć. Wielokrotnie spoglądał śmierci w oczy, a wrodzona pewność siebie i poczucie pełnionej misji nie pozwalały mu wycofać się: „Zwycięskie wychodzenie z najtrudniejszych sytuacji Sienkiewicz zawsze tak obmyśla, że budzi ono wiarę, ale czyni je tak niezwykłym, że tylko jego wielka sztuka pisarska i jego umiar nie dopuszczają myśli o nieprawdopodobieństwie. Ratują bohaterów ich nadzwyczajne zalety: niebywałe męstwo, niebywała siła fizyczna, niebywała zręczność we władaniu bronią, niebywały dar obmyślania fortelów” (Juliusz Kleiner, „»Ogniem i mieczem« Henryka Sienkiewicza”, [w:] „Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia. Szkice. Polemiki” oprac. T. Jodełka, Warszawa 1962). Z kolei nikt nie był bardziej waleczny od pana Wołodyjowskiego, który nie miał sobie równych w szermierce. Bohater swoją odwagą i zwinnością przyprawiał czytelnika o zdumienie. Podobnie jak Podbipięta swoją ogromną siłą. Także poza polem bitwy Skrzetuski pokazywał, na czym polega być prawdziwym rycerzem. Kilkakrotnie widzimy go, jak pomaga napotkanym po drodze ludziom. Nie zawsze wychodziło mu to na dobre, jak chociażby wyratowanie Chmielnickiego, który okazał się być zdrajcą Rzeczypospolitej. Jak przystało na rycerza, Jan miał wybrankę serca, której imienia bronił podczas bitew. Myśl o pięknej Helenie dodawała Skrzetuskiemu otuchy podczas trudnych bojów, a także w trakcie podróży po bezkresnych stepach. Warto tu także zwrócić uwagę na Longinusa, który też miał swoją wybrankę. Dość niespodziewanie została nią Anna Zbaraska, która przepasała Litwina szarfą. Za każdym razem, gdy Podbipięta przepasywał się nią przed bitwą, wstępowały w niego nowe siły. Pod tym względem nieszczęśnikiem okazał się być Wołodyjowski, który był człowiekiem bardzo kochliwym i wciąż czekał na tą jedyną, która uczyni go swoim rycerzem. Skrzetuski służył pod Jeremim Wiśniowieckim i był gotów spełnić każdy rozkaz swojego pana, nawet jeśli oznaczał dla niego prawdopodobną śmierć. Widzimy przecież Jana, który z polecenia księcia przedziera się przez teren nieprzyjaciół, by wydostać się spod Zbaraża i podążyć do króla. Wiśniowieckiemu oddany był także Podbipięta, który służył pod Skrzetuskim, ale wkrótce został namiestnikiem księcia. Także z rozkazu Jeremiego, Longinus wyruszył na specjalną misję, która zakończyła się dla niego śmiercią. Podbipięta zdawał sobie doskonale sprawę z wielkiego zagrożenia, jednak zaszczyt, że to właśnie jemu Wiśniowiecki wydał polecenie był zbyt duży, a poczucie obowiązku i służby dominowało nad strachem. Wszyscy polscy rycerze w „Ogniem i mieczem” byli także gorliwymi chrześcijanami. Każdy z nich modlił się gorliwie do Boga, a wśród nich prym wiódł Podbipięta. Longinus złożył nawet ślub czystości Najjaśniejszej Panience, że nie ożeni się, dopóki nie zetnie trzech głów za jednym zamachem. Gdy udało mu się wreszcie dokonać, całą noc przeleżał krzyżem na swoim mieczu i dziękował z całych sił niebiosom. W momencie śmierci Longinusa widzimy go nawet wśród zastępu aniołów, co jest wyraźnym odwołaniem do średniowiecznej tradycji literackiej ukazywania konającego rycerza w towarzystwie wysłannika niebios. Rycerze w „Ogniem i mieczem” byli ludźmi honoru, postępującymi według surowych zasad moralnych, wśród których znajdował się również nakaz poszanowania przeciwnika. Warto tu zwrócić uwagę na postawę Skrzetuskiego, który nie miał zamiaru mścić się na Bohunie, pomimo wielkich szkód, jakie uczynił mu Kozak. Jan uważał go za znakomitego wojownika i nieszczęśnika, który zakochał się w niewłaściwej kobiecie. Szacunek wobec walecznego Kozaka okazał też Wołodyjowski, kiedy stoczył z nim honorowy pojedynek. Po zwycięstwie pan Michał nie miał zamiaru gnębić przeciwnika, ale zatroszczył się o to, by opatrzono mu władcy w „Ogniem i mieczem” Władca – w powieści Sienkiewicza motyw ten realizowany jest głównie poprzez postać Jeremiego Wiśniowieckiego. Nie można o nim powiedzieć, że był panem łagodnym i miłosiernym. Wręcz przeciwnie dał się poznać jako bardzo srogi i krwawy książę. Wiśniowiecki w „Ogniem i mieczem” jest bezlitosny wobec zbuntowanych Kozaków, którzy na jego ziemiach odważyli się podnieć rękę na Rzeczpospolitą. Sienkiewicz ukazał Jeremiego jako władcę, któremu w zasadzie Ukraińcy powinni być wdzięczni: „wtedy dopiero zakwitło życie, gdy ziemie te przeszły w ręce kniaziów Wiśniowieckich. (…) Ale prawdziwe życie zakwitło dopiero pod żelazną ręką młodego księcia Jeremiego. Za Czehrynem zaraz zaczynało się jego państwo, a kończyło het! aż pod Konotopem i Romnami”. To właśnie jemu przypisuje autor fakt, iż Naddnieprze stało się krajem „mlekiem i miodem płynącym”. Wiśniowiecki został pokazany także jako władca bogobojny, który jednocześnie ma przekonanie, że jego krwawe działania służą wyższym celom. Udowodnił to mówiąc: „Ja, Jeremi Wiśniowiecki, wojewoda ruski, książę na Łubniach i Wiśniowcu, przysięgam Tobie Boże w Trójcy świętej jedyny i Tobie Matko Najświętsza, jako podnosząc tę szablę przeciw hultajstwu, od którego ojczyzna jest pohańbiona, póty jej nie złożę, póki mi sił i życia stanie, póki hańby owej nie zmyję, każdego nieprzyjaciela do nóg Rzeczypospolitej nie zegnę, Ukrainy nie uspokoję i buntów chłopskich we krwi nie utopię. A jako ten ślub ze szczerego serca czynię, tak mi Panie Boże dopomóż – amen”. W „Ogniem i mieczem” Wiśniowiecki został pokazany jako postrach Kozaków i Tatarów, a ulubieniec Polaków. Wielokrotnie bohaterowie wykrzykują wiwaty na część Jeremiego, uważając go na prawdziwego przywódcę narodu. Nikt jednak nie miał wątpliwości, że był to człowiek surowy, a wielu po prostu się go bało. Jego imię rozpalało jednak wyobraźnie wszystkich: „było na wszystkich ustach, we wszystkich sercach, a z tym imieniem w parze rozlegało się od brzegów Bałtyku aż po Dzikie Pola złowrogie słowo: Wojna!”.Motyw wojny w „Ogniem i mieczem” Wojna – jest obok miłości największym motywem powieści: „Wielkość, tragizm, logika, konieczność straszliwych zapasów wojennych jasne są w toku całej powieści. Już rozdziały początkowe nie tylko mieszczą zapowiedzi nadciągającej burzy i budzą jej oczekiwanie, ale narzucają przekonanie o jej nieuchronności. Mniejsza o to, czy zupełnie zgodnie z prawdą dziejową przedstawione zostały stosunki Polski i Kozaczyzny. Czytelnik bez jakichkolwiek specjalnych komentarzy ze strony autora czuje i rozumie, że między tymi dwiema zbiorowościami jest przepaść, że muszą się one zetrzeć, że muszą się niszczyć wzajemnie. Daje Sienkiewicz odczuć niepowstrzymaną siłę lawiny dziejowej, porywającej masy ludzkiej, silniejszej od siły jednostek. Doprowadza do tego, że wszystkie fazy śledzi się z najwyższym napięciem zaciekawienia i odczucia, że realną staje się i wielkość, i straszliwość wojny” (Juliusz Kleiner, „»Ogniem i mieczem« Henryka Sienkiewicza”, [w:] „Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia. Szkice. Polemiki” oprac. T. Jodełka, Warszawa 1962). Konflikt zbrojny pomiędzy Rzeczpospolitą a zawiązanym przez Chmielnickiego sojuszem kozacko-tatarskim stanowi wspaniałe tło dla losów głównych bohaterów. Wojna jest w „Ogniem i mieczem” niemal wszechobecna. Nawet sam tytuł utworu nawiązuje przecież do działań wojennych. W powieści poznajemy dość dokładnie dwa walczące ze sobą obozy. Z jednej strony byli to szlachetni i prawi Polacy, a z drugiej barbarzyńcy i poganie, czyli Kozacy i Tatarzy. Od samego początku nie ma wątpliwości, która ze stron jest dobra, a która zła. Sienkiewicz starał się przedstawić obydwa oblicza wojny, jednak dużo więcej miejsc poświęcił jej pozytywnym aspektom. Większość bohaterów to rycerze, którzy doskonale sprawdzają się na polu bitwy, gdzie czują się na swoim miejscu. W walce z rywalami realizują się jako obywatele i obrońcy Ojczyzny. Swoimi szlachetnymi i odważnymi czynami bohaterowie udowadniają, że Rzeczypospolita to potęga, na którą nie można podnosić ręki. Z drugiej strony pisarz pokazał także, że każda wojna przynosi śmierć i cierpienie niewinnym ludziom. Widzimy w powieści sceny, w których wybijane są przez Tatarów i Kozaków wsie, które nie zamierzały przyłączyć się do rebelii. Z drugiej strony mamy też wojska Wiśniowieckiego, które torturują i mordują – w „Ogniem i mieczem” największym zdrajcą bez wątpienia jest Bohdan Chmielnicki. Przywódca Kozaków na Dzikich Polach odważył się bowiem podnieść rękę na polską magnaterię. Sienkiewicz zarysował sytuację w taki sposób, że czytelnik nie odczuwa wobec Chmielnickiego innych odczuć niż obrzydzenie i niechęć. Nie dość, że Kozak sprzeciwił się Rzeczypospolitej, to jeszcze sprzymierzył się z poganami, czyli Tatarami. W ten sposób wystąpił nie tylko przeciw Polsce, ale i całemu chrześcijaństwu. Patriotyzm – rozumiany jako miłość do ojczyzny i władcy wpisuje się niejako w kanon rycerza idealnego. Patriotyzmem wykazywali się przede wszystkim rycerze, którzy nie zajmowali się politykowaniem tylko obroną Rzeczypospolitej. Nawet miłość i własne szczęście nie miały dla nich większego znaczenia niż wolność narodu. Co więcej, każdy z nich był gotów oddać za ojczyznę własne życie. Śmierć – biorąc pod uwagę fakt, iż akcja powieści toczy wśród działań wojennych, należy spodziewać się także dużej liczby ginących bohaterów. W „Ogniem i mieczem” śmierć ponoszą setki, a może i nawet tysiące żołnierzy, jednak na czytelniku największe wrażenie robi fragment, w którym ginie Podbipięta. Bez wątpienia był to jeden z najsympatyczniejszych bohaterów całej Trylogii, który swoją poczciwością i gapiostwem z jednej strony, a niespożytą siłą i odwagą z drugiej, zasłużył sobie na to miano. Scena śmierci Podbipięty jest bardzo dramatyczna. Longinus został przeszyty dziesiątkami tatarskich strzał, a następnie jego ciało zostało wystawione na widok, by rozjuszyć Polaków. W obliczu śmierci Podbipięta okazał się być człowiekiem bardzo odważnym, zamiast ukryć się lub uciec, stał w miejscu i modląc się przyjmował kolejne strzały. Mając w świadomości fakt, iż udało mu się zrealizować rodową powinność, w mgnieniu oka pogodził się z odejściem w zaświaty. Śmierć Podbipięty wstrząsnęła jego przyjaciółmi. Nawet Zagłoba, który zazwyczaj starał się unikać walki, rzucił się z niesłychaną nienawiścią na oddziały wroga niczym „lwica”. Na łagodnej zazwyczaj twarzy szlachcica pojawił się wówczas grymas bólu, a z ust wydobywały się jedynie okrzyki: „Krwi!”. Przyjaźń – w powieści została ukazana jako więź łącząca głównych bohaterów. Na pierwszy rzut oka, czwórka mężczyzn zupełnie do siebie nie pasowała. Tworzyli ją: wysoki i szczupły Podbipięta, maleńki Wołodyjowski, korpulentny Zagłoba i postawny Skrzetuski. Każdy z nich faktycznie był inny, ale razem tworzyli wspaniały kolektyw przyjaciół, który nawzajem się uzupełniał. Więź, jaka zawiązała się pomiędzy kompanami była niezwykle mocna i szczera. Każdy z nich był gotów pójść za drugim w ogień. Nic nie było w stanie ich poróżnić, ponieważ wspólnie wyznawali te same cele. Połączyła ich miłość do ojczyzny. Kobieta – została przedstawiona w „Ogniem i mieczem” w sposób bardzo stereotypowy. Główna bohaterka powieści, czyli Helena, to rumiana dziewczyna o wielkich oczach i długich warkoczach. Piękna Kurcewiczówna nie posiadała wyrazistej osobowości. Była raczej uległa wobec woli ciotki oraz mężczyzn ją otaczających. Ponadto kobieta została ukazana jako wrażliwa istota, która swoją delikatność manifestowała częstym omdlewaniem. Postawa Heleny zmieniła się po symbolicznym odcięciu warkocza. Wówczas wyraźnie okrzepła i stała się bardziej pewna siebie. Nabyte doświadczenia oraz wielka miłość do Skrzetuskiego zmusiły ją do głośnego wyrażania swojego zdania, o czym przekonał się Bohun, kiedy na jego oczach Helena pchnęła się nożem, gdyż wolała śmierć od życia z porywczym Kozakiem. Na koniec powieści Helena ponownie staje się „przykładną” kobietą. Jej największym szczęściem w życiu jest to, że poślubi ją Jan i według przepowiedni będą mieli dwanaścioro synów. Cieszyła się sukcesem Skrzetuskiego na wojnie, ponieważ „sława męża pada na żonę jak światło słońca na ziemię”.Podróż – z uwagi na czasy, w jakich toczą się wydarzenia, stanowi ona często pojawiający się motyw. Bohaterowie są zmuszeni do pokonywania konno wielkich odległości, co zabiera im nieczęsto kilka tygodni. Niemal nieustannie bohaterowie „Ogniem i mieczem” znajdują się w drodze, a główne wydarzenia spotykają w momencie, gdy ich szlaki się przetną. Polska – motyw ten jest realizowany poprzez ukazanie potęgi militarnej Rzeczypospolitej. Ojczyzna jest najwyższą wartością, w imię której gotowi są iść na śmierć główni bohaterowie. Sienkiewicz ukazał ówczesną Polskę ze wszystkimi jej zaletami, ale i wadami. Pisarz wskazał na nieudolnych polityków, którzy w celu realizowania własnych interesów byli gotowi zaprzedać wolność Rzeczypospolitej. Na szczęście Byli wśród nich także mężowie stanu, którzy nigdy nie mogli na to pozwolić. Wielkimi obrońcami wolności Rzeczypospolitej w „Ogniem i mieczem” są rycerze i magnateria. Samotność – to uczucie dokuczające większości głównych bohaterów w powieści. Wojna rozdzieliła Helenę i Skrzetuskiego, skazując ich na tęsknotę. Człowiekiem nieustannie zakochanym, ale i samotnym był Wołodyjowski. Mały rycerz wciąż „sadził koperczaki”, jak mawiał Zagłoba, do pięknych kobiet, jednak bezskutecznie. Także Longinusowi, który ślubował czystość do momentu ścięcia trzech głów, z czasem zaczęła doskwierać samotność. Podbipięta miał już czterdzieści pięć lat, a w dodatku był ostatnim przedstawicielem swojego rodu. Wszystkim wymienionym rycerzom samotność przeszkadzała w życiu codziennym, ale zapominali o niej dzięki działaniom wojennym.
VfJK. kgjv0qxtrk.pages.dev/76kgjv0qxtrk.pages.dev/98kgjv0qxtrk.pages.dev/55kgjv0qxtrk.pages.dev/49kgjv0qxtrk.pages.dev/47kgjv0qxtrk.pages.dev/80kgjv0qxtrk.pages.dev/3kgjv0qxtrk.pages.dev/43
twierdza z powieści ogniem i mieczem
